I nderuar Kryeministër,
Shkëlqesi ambasador,
I nderuar z. Esposito,
Të nderuar kolegë ministra, të ftuar, partnerë, kolegë,
Këtë të mërkurë, më 19 mars, seanca plenare e GRECO miratoi raportin për Shqipërinë, raport për vlerësimin e progresit në fushën e parandalimit të korrupsionit për institucionet e qeverisjes qendrore dhe ato të zbatimit të ligjit.
Një rezultat që presidenti i GRECO-s e vlerësoi si të shkëlqyer për Shqipërinë. Po dy fjalë për GRECO-n: GRECO është mekanizmi më reputativ dhe më i specializuar në të gjithë hapësirën evropiane për të vlerësuar progresin në fushën e parandalimit të korrupsionit. Ashtu sikurse mekanizmi motër, Moneyval, që vlerëson progresin në fushën e pastrimit të parave, GRECO shërben si një bazë për vlerësimin e progresit në këtë fushë dhe për Komisionin Evropian, pikërisht për shkak të natyrës tejet cilësore dhe rigoroze të këtij procesi vlerësimi.
Pasi Shqipëria kaloi me sukses raundin e katërt të vlerësimit të bazuar në parandalimin e korrupsionit për gjyqtarët, prokurorët dhe parlamentarët, tashmë përmbyllim me sukses dhe raundin e pestë. Jemi, në fakt, shumë entuziastë që nga 24 rekomandime që iu caktuan Shqipërisë, 18 prej tyre sot quhen plotësisht të realizuara, 5 pjesërisht dhe vetëm një mbetet ende për t’u realizuar. Sipas rregullave të GRECO-s, nëse janë plotësuar mbi 66% e rekomandimeve, raundi quhet i përmbushur, sepse shteti ka vendosur sisteme solide të parandalimit të korrupsionit në këto fusha. Shqipëria ka realizuar sot plotësisht mbi 75% të këtyre rekomandimeve dhe ne jemi shumë entuziastë që të ndajmë këtë lajm me të gjithë ju.
Por përtej shifrave, pse GRECO është i përqendruar në parandalimin dhe pse parandalimi është i rëndësishëm? Në fakt, parandalimi është si themelet e një ndërtese: nuk janë të dukshme, por janë të domosdoshme për të garantuar që ngrehina mbetet solide dhe qëndron në këmbë. Ndryshe nga ndëshkimi – gjithashtu shumë i rëndësishëm – i cili ka efekt më të prekshëm, më të dukshëm dhe të menjëhershëm, pikërisht sepse ky efekt matet me numrin e të ndëshkuarve, parandalimi, nga ana tjetër, matet pikërisht me numrin e rasteve që nuk ndodhin fare, sepse sistemi është konsoliduar në atë masë që synon të parandalojë çdo lloj gabimi njerëzor të paqëllimshëm, por edhe rastet e abuzimit me detyrën. Për këtë arsye, ndryshe nga ndëshkimi që është kura, parandalimi është vaksina më e mirë për të garantuar një qasje premtuese dhe afatgjatë në luftën kundër korrupsionit.
Me lejoni gjithashtu të them që GRECO, ndryshe nga shumë raporte vlerësimi për Shqipërinë, nuk bazohet thjesht në opinione, por bazohet në fakte konkrete. Nuk bazohet thjesht në vlerësime nëse legjislacioni është miratuar dhe nuk quhen të plotësuara ato kutiza nëse thjesht ne kemi miratuar një ligj dhe kemi kryer këtë detyrë. Analiza dhe skanimi që GRECO i bën Shqipërisë bazohet jo vetëm në zbatimin e legjislacionit, por edhe në miratimin e manualeve të procedurave standarde të operimit në të gjithë ciklin e zbatimit të ligjit. Nëse këto procedura standarde janë të ilustruara me raste konkrete kauze për të gjithë ata që duhet ta zbatojnë legjislacionin, nëse ne kemi ngritur mekanizma kontrolli për zbatimin e tij dhe nëse gjithashtu kemi pasur raste konkrete dhe si janë trajtuar këto raste në praktikë.
Të gjitha këtyre pyetjeve, ne kemi dhënë përgjigje për 24 rekomandimet dhe pyetjeve na është dashur natyrisht ti shtojmë dhe evidenca, prova konkrete, të cilat janë vënë në dispozicion të dy raportuesve për Shqipërinë, konkretisht Greqinë dhe Hungarinë.
Dhe gjithashtu e gjetëm me vend që, në fakt, sot t’i japim këtij procesi vëmendjen e duhur, por mbase duhet t’i referohemi edhe cilat janë, në terma konkretë, këto arritje. Shqipëria është vlerësuar që ka ngritur në mënyrë kapilare një sistem të vlerësimit të rrezikut të integritetit në të gjitha ministritë. Sot të gjitha ministritë, 11 ministri, 6 ministra shteti, kanë një plan integriteti. Plani i integritetit është një skanim i të gjitha procedurave të punës që kryejnë institucionet. Në këto procedura të punës evidentohen cilat janë ato procese që kanë risk të lartë, risk të mesëm ose risk të ulët korrupsioni dhe çfarë masash marrin institucionet për t’i mitiguar ato.
Kemi nisur tashmë rishtazi një proces identik me Agjencinë Shtetërore të Kadastrës për ta garantuar dhe që gjithë proceset që ky institucion ndjek, të gjitha këto rregulla janë të zbatueshme në praktikë. Gjithashtu, kemi garantuar dhe është në fakt kjo falë angazhimit të ILDKPKI një sistem tërësisht transparent online të deklarimit të pasurive dhe verifikimit të këtyre deklarimeve të pasurive. Kemi ngritur një sistem të ndërgjegjësimit të të gjithë anëtarëve të kabineteve të ministrave, duke informuar për çështje që kanë të bëjnë me etikën, integritetin, konfliktin e interesit, pranimin e dhuratave e kështu me radhë.
Sa u përket agjencive ligjzbatuese, Shqipëria ka marrë, le të themi, atë pikën e kthimit pikërisht me miratimin e ligjit të ri për Policinë e Shtetit në korrik të vitit të shkuar. Një zhvillim tejet i rëndësishëm që ka vendosur standarde që kanë të bëjnë, në radhë të parë, me qëndrueshmërinë e të gjithë trupës drejtuese në Policinë e Shtetit, pavarësisht ndryshimeve politike. Ka garantuar një sistem transparent të rekrutimit, ka garantuar gjithashtu sisteme të mirëfillta të kontrollit mbi sponsorizimet, mbi të gjitha donacionet, mbi dhuratat që i bëhen Policisë së Shtetit dhe ka garantuar gjithashtu, në praktikë, një sistem tërësor me 91 këshilltarë integriteti në të gjitha strukturat tona të policisë.
Gjithashtu doja të thoja që të gjitha këto masa, në fakt, nuk kanë qenë dhe nuk do të ishin të mundura pa angazhimin e të gjithë kolegëve tanë për këtë periudhë 4-vjeçare, që unë kam ndjekur këtë proces si kryesuese e delegacionit të Shqipërisë në GRECO. Ndaj dëshiroj këtu të ndaj disa fjalë mirënjohjeje me të gjithë kolegët, duke filluar që nga ministri i Brendshëm, të gjitha strukturat e Ministrisë së Brendshme, Policinë e Shtetit, Agjencinë e Mbikëqyrjes Policore, Illyrian Guard, natyrisht ILDKPKI, SPAK, Drejtorinë Rregullatore në Kryeministri dhe atë të Akteve Prioritare dhe gjithashtu Ministrinë e Drejtësisë, që e ka ndjekur këtë proces deri 1 vit më parë.
Gjithashtu dua të falënderoj këtu të gjithë partnerët që na janë gjendur pranë, që na kanë mundësuar që një pjesë e mirë e këtyre rekomandimeve të realizohet dhe me mbështetjen e tyre, dhe një falenderim shumë i veçantë këtu për Sekretariatin e GRECO. Z. Esposito, përmes jush dëshiroj të shpreh falenderimet më të veçanta për të gjithë ekipin që ka vlerësuar Shqipërinë, që ka dashur ta absorbojë me dhjetëra e dhjetëra anekse që ne kemi dërguar për të dëshmuar që Shqipëria, realisht, në këtë rrugëtim ka qenë shumë serioze.
Megjithatë, nëse ka diçka që progresi na ka mësuar, është se ky rrugëtimi drejt integritetit nuk ka një pikë mbërritjeje fundore, sepse integriteti, në fakt, është një standard i cili duhet të rikonfirmohet çdo ditë.
Megjithatë, ne mendojmë që kemi sfiduar këtu skepticizmin, mendojmë që kemi vendosur disa piketa shumë të rëndësishme për ta çuar deri në finish atë rrugëtimin tonë drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian. Ndaj asnjë nga ne këtu nuk fle mbi dafina, ne e dimë shumë mirë që ka ende shumë punë për të bërë përpara, e dimë që ende duhet të vijojmë fokusin në të gjithë ato sektorë që janë vulnerabël ndaj korrupsionit, por mendojmë që gjithashtu duhet të celebrojmë ato arritje të cilat janë thelbësore për avancimin e Shqipërisë në BE.
Ndaj, natyrisht që në këtë rrugë nuk ekziston fjala “mbaroi,” por puna vazhdon. Ndaj, suksese të gjithëve dhe ju faleminderit!